Archeologia to chyba jedyna dziedzina, w której Wielbark jest bardziej znany niż Malbork. Wszystko zaczęło się w 1873 roku, kiedy odkryto cmentarzysko liczące, jak się później okazało, ok. 3.000 pochówków pochodzących z okresu od poł. I w. do połowy V w. n.e. Ślady pochówków znajdywane były zresztą także współcześnie.
Co prawda mimo, że kultura nosi nazwę wielbarskiej to wykopaliska na tym terenie pozostają w cieniu cmentarzysk w Odrach czy Węsiorach bo z jednej strony materiały z nich uległy rozproszeniu w okresie II wojny światowej a z drugiej ich teren wygląda znacznie mniej efektownie.
Co prawda nie takie jak w Odrach i Węsiorach ale w każdym razie wyraźne były ślady kamiennego cmentarzyska jeszcze w latach 70-tych w lesie sztumskim, z którego niestety już nic nie pozostało. Zresztą i Wielbark miał trochę szczęścia, że to od niego kultura Gotów i Gepidów na terenach Polski przyjęła swą nazwę bo odkrycia związane z kulturą wielbarską datowane są przynajmniej od wykopalisk w Myślęcinie w 1822 r.
