Podjęliśmy próbę usystematyzowania kwestii stanu osobowego jeńców Stalagu XXB w okresie jego funkcjonowania. Jak wiele innych kwestii dotyczących Stalagu XXB nie była to sprawa prosta. Zwłaszcza początkowy okres funkcjonowania obozu owiany jest tajemnicą. Od 10 września 1940 roku rzecz wygląda lepiej za sprawą statystyk Czerwonego Krzyża. Bardzo trudno powiedzieć coś konkretnego o okresie wcześniejszym.
Według pierwszego oficjalnego raportu z 10 września 1940 roku stan osobowy obozu wynosił:
5840 jeńców (3 oficerów, 20 cywili)
W tym:
• 4569 Francuzów ( 2 oficerów, 20 cywili, 3962 pracujących)
• 589 Belgów (1 oficer, 214 pracujących)
• 682 Polaków (199 pracujących)
Należy tu wyjaśnić, że podawane dane dotyczą jeńców znajdujących się w Stalagu XXB w znaczeniu administracyjnym. Stalag XXB Marienburg obejmował administracyjnie obóz główny położony w Malborku - Wielbarku (Marienburg - Willenberg), podobozy w Gdańsku i wiele komand roboczych znajdujących się w miejscowościach położonych w północnej części prowincji Prusy Zachodnie - Gdańsk. Dodatkowo podlegały mu lazaret w Malborku i więzienie w Grudziądzu. Większość jeńców pracujących przebywała w podobozach i komandach roboczych. Grupy te mieściły się w pobliżu miejsca pracy jeńców i liczyły od kilku osób do ponad tysiąca. Raporty Czerwonego Krzyża mówią o następującej ilości ekip roboczych:
400 komand roboczych w roku 1940,
650 w roku 1941,
704 w roku 1942,
806 w roku 1943,
703 w roku 1944 (z czego 468 brytyjskich, 15 jugosłowiańskich i 220 francusko-belgijskich).
Według danych z roku 1943
64% procent ekip roboczych zatrudnionych było w rolnictwie,
21% w różnego rodzaju przemyśle,
1 % w leśnictwie,
14% przy pracach różnych np. w zakładach miejskich przy pracach porządkowych.
Ekipy robocze miały przeważnie charakter jednonarodowościowych choć spotykamy też komanda wielonarodowościowe. Ze względów językowych szczególnie często występowały komanda francusko-belgijskie.
Obóz macierzysty Stalagu XXB Marienburg (Stalag XXB Willenberg) położony w Malborku, obecnej dzielnicy Wielbark (Willenberg), był w stanie pomieścić kilka tysięcy jeńców. Obóz ten pełnił funkcję obozu tranzytowego dla jeńców przemieszczających się między poszczególnymi komandami roboczymi. Przebywali w nim też jeńcy pozostający aktualnie bez pracy, pracujący w pobliżu obozu oraz jeńcy ranni i chorzy przebywający w obozowej izbie chorych. Ciężej chorzy trafiali do położonego w pobliskim mieście lazaretu (Lazaret Marienburg) lub szpitali cywilnych.
Według raportu z 16 kwietnia 1943 roku w obozie głównym przebywało łącznie 1977 jeńców w tym:
623 Francuzów z czego 60 w izbie chorych i 92 w lazarecie i innych szpitalach,
42 Belgów - 1 w izbie chorych,
123 Jugosłowian – 17 w izbie chorych i 22 w lazarecie i innych szpitalach,
989 Brytyjczyków – 188 w izbie chorych i 129 w lazarecie i innych szpitalach.
W obozie głównym znajdowało się też specjalne więzienie przeznaczone dla jeńców uznanych za niebezpiecznych. Był to specjalnie wyznaczony budynek, dodatkowo ogrodzony i pilnowany. W podziemiach znajdowały się cele dla skazanych za cięższe przestępstwa a w wyżej kondygnacji pomieszczenia przypominające pozostałe baraki dla pozostałych osadzonych. Do tego karnego oddziału trafiali jeńcy m.in. za próbę ucieczki lub łamanie innych punktów regulaminu obozowego.
Całość tekstu i analiza z uwzględnieniem narodowości wkrótce na StaryMalbork.pl
Statystyka ilościowa jeńców
