30 stycznia 2010

Pierwsza Synagoga w Malborku

Dużo wiemy, o ile można tak powiedzieć o synagodze, która stała na obecnej ulicy 17 marca. Wiemy, kiedy ją zbudowano, kto projektował, kiedy przestała istnieć. Mało kto wie, że nie był to pierwszy żydowski dom modlitwy w Malborku.
Żydzi pojawili się w Malborku około 1813 roku, wtedy osiadło w mieście 6 rodzin. Prawdopodobnie do 1826 roku wykorzystywano prywatne mieszkanie do modlitw i spotkań. W roku 1826 pojawia się informacja, iż na potrzeby Gminy Żydowskiej zaadaptowano budynek gospodarczy - spichlerz. Panowie Lewalski i Zacharias podają, że znajdował się on w zachodniej części obecnego Starego Miasta przy ulicy Szkolnej (Schulgasse) ale takiej ulicy tam nie było. Analiza map pozwala stwierdzić, że chodzi prawdopodobnie o ulicę Schuhgasse... może. Z opisów i materiałów źródłowych wiadomo, że w synagodze były wydzielone pomieszczenia dla kobiet i mężczyzn, że pomieszczenia były nieogrzewane, że znajdowały się poniżej poziomu ulicy.
Budynek pełnił swoją funkcję w latach 1826-1898, w 1898 zakończono budowę i wyświęcono nową synagogę, co się stało ze starą? Czy pełniła swoje funkcje religijne? Czy spłonęła w wielkich pożarach w 1899 lub 1902 roku? Nie wiemy, nie wiemy też jak wyglądała.
Oto zdjęcie sprzed wielkich pożarów ulicy Szewskiej (Schuhgasse), czy ktoś się pokusi o interpretacje tego zdjęcia? Wskaże synagogę...