Zawsze mnie to dziwi, "coś" może stać i ze 100-200 lat, a po 1945 roku wytrzymuje kilka, kilkanaście, a czasami jako ruina dotrwa do dziś ;)
Cytując holland.org.pl
Do 1728 r. gmina nie posiadała własnych starszych i pastorów, obsługiwana była przez starszego z Gdańska, a od 1639 r. przez starszych z sąsiednich czterech niezależnych gmin Wielkiej Żuławy. Po usamodzielnieniu się w 1728 r., gmina rozwinęła własną działalność duszpasterską, tak że w połowie XVIII w. nabożeństwa odprawiane były w domach członków aż w czterech miejscowościach - Malborku, Lichnowach (Lichtenau), Lasewicach (Gr. Lasewitz) i Pogorzałej Wsi (Wernersdorf) - na zmianę w co czwartą niedzielę i w pierwsze dni świąt. W 1774 r. liczbę tę powiększyła jeszcze mała grupa mennonitów zamieszkujących w Czatkowie (Czatkau) oraz gmina w Jarczewie, wszystkie obsługiwane przez starszego ze Stogów.
Dom modlitwy wzniesiony został na podstawie zgody Biskupa Chełmińskiego z 17 czerwca 1768 r. Budowę rozpoczęto 19 lipca 1768 r. i pomimo czasowego wstrzymania budowy przez władze katolickie została ukończona 2 listopada tegoż roku. Pierwsza posługa odbyła się już na święta Bożego Narodzenia 1768r. Koszty budowy wyniosły blisko 2 tys. florenów. Budynek ten o standardowym, wyraźnie określonym przez kurię katolicką wyglądzie został w 1853 r. gruntownie wyremontowany oraz powiększony. Podczas remontu nabożeństwa odprawiane były w przystosowanym do tego celu spichlerzu. Zmodernizowany budynek mógł pomieścić 800 osób. Po II Wojnie Światowej budynek był użytkowany przez kościół katolicki, uległ zniszczeniu ok. 1950 r.
4. Budynek w stylu tradycyjnych mennonickich budynków sakralnych. Zbliżony formą do domów modlitwy z Niedźwiedzicy, Lubieszewa i Tujec. Drewniany, w konstrukcji zrębowej, z dachem dwuspadowym krytym strzechą. Na obrysie prostokąta o wymiarach 27,5x12,1 m., od południa znajdował się przedsionek z wejściem głównym, po obu jego stronach pomieszczenia mieszkalne dla starszego i pastora. Sala nabożeństw, długości 20,6 m., posiadała empory z trzech stron, przy wolnej ścianie zachodniej ustawione były na podwyższeniu ławki dla starszego, pastora i diakonów. Około 1790 r. obok nich ustawiona została ambona - kazalnica. W 1824 r. pokrycie dachowe wymienione zostało na dachówkę esówkę.
W 1853 r. budynek został przedłużony o 14 stóp w stronę południową, wykonano również nową podmurówkę z cegły (w miejsce starej z kamieni polnych), efektem czego było podniesienie zrębu o 2 stopy. Wystawione zostały nowe sprzęty - kazalnica, siedzenia dla starszych, ławki oraz schody. Całość pomalowano zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz farbą olejną i klejową. Zapewne wtedy dodano również małe organy, usytuowane pod emporą w części północnej.
źródła:
(1) zdjęcia - B. Schmid, Die Bau- und Kunstdenkmäler des Kreises Marienburg, Danzig 1919
(2) tekst - http://www.holland.org.pl/art.php?kat=art&dzial=polska&id=12_1
